Το BBC αναρωτιέται αν ΘΑ ΠΟΤΕ, σε μια τραγελαφική προσπάθεια να ρίξει στάχτη στα μάτια στο ΑΝ ΤΩΡΑ…
Από το Star Trek έως τους Jetsons, ένα από τα χαρακτηριστικά ενός προηγμένου πολιτισμού θεωρείται η ικανότητα ελέγχου του καιρού. Πιο πρόσφατα, η ταινία Geostorm απεικόνισε ένα δίκτυο δορυφόρων σχεδιασμένων να αποτρέπουν καταστροφικές καταιγίδες, αναφέρει το δημοσίευμα του BBC του 2018, για την ταινία που όπως πολλές άλλες μελλοντολογικές ή επιστημονικής φαντασίας εντάσσονται στην κατηγορία του κοινωνικού προγραμματισμού.
Όπως έδειξαν οι καταστροφικοί τυφώνες του Ατλαντικού του περασμένου έτους, είμαστε στο έλεος του καιρού. Θα μπορούσαμε ποτέ να το χειριστούμε από το διάστημα;
Η ιδέα της αλλαγής του καιρού από μακριά δεν είναι τόσο τραβηγμένη όσο ακούγεται. Όπως ανέφερε το BBC Future το 2014, οι επιστήμονες ασχολούνται με την υπόθεση εδώ και χρόνια, αν και χρησιμοποιούν αεροπλάνα και όχι δορυφόρους. Από το 1962 έως το 1983, η αμερικανική κυβέρνηση διεύθυνε το Project Stormfury, η οποία ήταν μια προσπάθεια να αποδυναμωθούν οι τροπικές καταιγίδες πετώντας αεροσκάφη σε μια καταιγίδα και σπορώντας την με ιωδιούχο άργυρο.
Ο ιωδιούχος άργυρος είναι μια ανόργανη ένωση που χρησιμοποιείται ως αντισηπτικό. Η θεωρία ήταν ότι ο ιωδιούχος άργυρος θα έκανε το υπερψυγμένο νερό της καταιγίδας να παγώσει, διαταράσσοντας έτσι την εσωτερική δομή του τυφώνα.
Ωστόσο, έκτοτε ανακαλύφθηκε ότι οι καταιγίδες δεν περιέχουν αρκετό υπερψυγμένο νερό για να είναι αποτελεσματική η σπορά των νεφών. Υπήρχε και το πρόβλημα της κλίμακας. «Το πρόβλημα ήταν ότι τα μικρά αεροπλάνα και η μακρο-κλίμακα των καταιγίδων σήμαιναν ότι τυχόν προσπάθειες θα ήταν αμελητέες», λέει ο Chris Bell, λέκτορας μετεωρολογίας στο Πανεπιστήμιο της East Anglia στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Τα λέιζερ θεωρούνται επίσης ως μια μορφή ελέγχου του καιρού, μέσω της αναστροφής λέιζερ – η τεχνική της χρήσης λέιζερ για την ψύξη των πραγμάτων αντί για τη θέρμανση τους. Η διαδικασία σχηματίζει σύννεφα και μπορεί να προκαλέσει ακόμη και κεραυνούς. «Πρόκειται για μια νέα μέθοδο που βασίζεται σε εξαιρετικά γρήγορη, εξαιρετικά σύντομους παλμούς λέιζερ, οι οποίοι παράγουν έντονα λέιζερ χαμηλής ενέργειας καθώς ο παλμός είναι πολύ σύντομος», λέει ο Jean-Pierre Wolf από το Πανεπιστήμιο της Γενεύης. Αυτό δημιουργεί μια σπίθα στην ατμόσφαιρα, η οποία προκαλεί ένα σοκ που διώχνει σταγονίδια νερού από τη μέση.
Ωστόσο, το πρόβλημα, όπως και με τη σπορά νεφών, είναι ζήτημα κλίμακας.
«Δεν έχουμε το κατάλληλο λέιζερ και την κατάλληλη κλίμακα λέιζερ για να κάνουμε κάτι δραματικό στην ατμόσφαιρα – μπορούμε να δημιουργήσουμε μικρούς σχηματισμούς νεφών, αλλά δεν θα βλέπατε τα σύννεφα που παράγουμε», παραδέχεται ο Wolf. «Υπάρχει πρόβλημα κλιμάκωσης, όπως η δημιουργία ενός συσσωρευμένου σύννεφου, το οποίο έχει μήκος ένα χιλιόμετρο και εκτείνεται σε δεκάδες χιλιόμετρα. Τότε το ερώτημα είναι αν έχει νόημα από την άποψη της ενέργειας που δίνετε στο σύστημα».
Εάν χρησιμοποιηθεί η σπορά σύννεφων, τότε ο τρόπος με τον οποίο ανεφοδιάζονται οι δορυφόροι θα παρουσιάσει προβλήματα. Δυστυχώς, ο έλεγχος του καιρού από δορυφόρους δημιουργεί πρόσθετα προβλήματα.
Όχι μόνο οι δορυφόροι θα χρειάζονταν τεχνολογία επί του σκάφους για να παρακολουθούν τον καιρό και να τοποθετούνται σε τροχιά, αλλά θα πρέπει επίσης να έχουν περισσότερο εξοπλισμό για να το χειριστούν, αυξάνοντας έτσι μαζικά το ωφέλιμο φορτίο τους.
«Η μεταφορά αυτού του είδους εξοπλισμού σε έναν δορυφόρο σημαίνει πάντα τεράστια προσπάθεια για να μεταφερθεί η ίδια η μάζα στο διάστημα και η διασφάλιση της απόδοσης και της αξιοπιστίας δεν είναι εύκολη», λέει ο Andreas Lindenthal, chief operational officer της OHB Systems AG και λάτρης της επιστημονικής φαντασίας από την παιδική του ηλικία.
Εάν χρησιμοποιηθεί η σπορά σύννεφων, τότε ο τρόπος με τον οποίο ανεφοδιάζονται οι δορυφόροι θα παρουσιάσει προβλήματα. Οι δορυφόροι θα πρέπει να ανεφοδιάζονται τακτικά με τα απαραίτητα υλικά, γεγονός που φυσικά δημιουργεί υλικοτεχνικά προβλήματα στέλνοντας το σκάφος ανεφοδιασμού στο διάστημα για να ανεφοδιάσει τους δορυφόρους, κάτι που δεν είναι οικονομικά βιώσιμο. «Θα ήταν δύσκολο και αναποτελεσματικό», λέει ο Lindenthal.
Περαιτέρω, καθώς κάθε ενέργεια έχει μια ίση και αντίθετη αντίδραση, η εκτόξευση δοχείων σποράς σύννεφων θα έτεινε να ωθήσει τον δορυφόρο έξω από την τροχιά του, λόγω των δυνάμεων αντίδρασης. Είναι επίσης πολύ δύσκολο να πέσουν τα κάνιστρα και να απελευθερωθούν στη σωστή θέση, αλλά η προσθήκη συστημάτων καθοδήγησης θα πρόσθετο ένα επιπλέον επίπεδο πολυπλοκότητας.
Ανάπτυξη αντιστροφής λέιζερ μέσω δορυφόρων ως πιο πιθανή
Η ανάπτυξη αντιστροφής λέιζερ μέσω δορυφόρων είναι πιο πιθανή. Τα λέιζερ δεν χρειάζεται να ανεφοδιάζονται με υλικά και οι απαιτήσεις ισχύος τους μπορούν να καλυφθούν μέσω ηλιακών συλλεκτών. «Υπάρχουν πολλά παραδείγματα στα οποία τα λέιζερ χρησιμοποιούνται για πολύ περιορισμένο χρονικό διάστημα, πράγμα που σημαίνει ότι δεν είναι σε συνεχή λειτουργία», λέει ο Lindenthal. «Για παράδειγμα, Υπάρχουν ιδέες για να αφαιρέσετε τα διαστημικά σκουπίδια αναβοσβήνοντάς τα με λέιζερ».
Υπάρχει επίσης το ερώτημα τι θα συνέβαινε με τους δορυφόρους που ελέγχουν τον καιρό μετά από μια τεράστια ηλιακή καταιγίδα (επίσης γνωστή ως συμβάν τύπου Carrington). Όταν μια στεφανιαία εκτόξευση μάζας χτυπήσει τη μαγνητόσφαιρα της Γης, μπορεί να προκαλέσει μαζική διακοπή σε όλα τα ηλεκτρικά συστήματα.
Το συμβάν Carrington, το οποίο είναι η μεγαλύτερη ηλιακή καταιγίδα που έχει καταγραφεί, συνέβη το 1859. Εάν και όταν συνέβη ένα παρόμοιο γεγονός στη σύγχρονη εποχή, όλοι οι δορυφόροι και οι δορυφορικές επικοινωνίες είναι πιθανό να χαθούν, τουλάχιστον προσωρινά. Η απώλεια δορυφόρων ελέγχου του καιρού ενέχει τον κίνδυνο ατυχών μετεωρολογικών επιπτώσεων.
Κι εδώ πέφτει η πονηρή παράγραφος του δημοσιεύματος
Θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι ήδη χειραγωγούμε τον καιρό, αν και εις βάρος μας, μέσω της κλιματικής αλλαγής
Προηγουμένως έχουν εκφραστεί ανησυχίες ότι ο έλεγχος του καιρού θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και ως μορφή οικονομικού πολέμου. Κατά τη διάρκεια του πολέμου του Βιετνάμ, μια κορυφαία μυστικό έργο που ονομάζεται Operation Popeye χρησιμοποιήθηκε από τους Αμερικανούς για να διαταράξουν τις στρατιωτικές προμήθειες του Βιετνάμ αυξάνοντας τις βροχοπτώσεις στην περιοχή του Λάος μέσω της σποράς των νεφών. Μετά την αποκάλυψη, υπήρξε διεθνής απαγόρευση κατά της οπλοποίησης του καιρού βάσει της Σύμβασης για την Τροποποίηση του Περιβάλλοντος. (σ.σ. Η σύμβαση ωστόσο περιλαμβάνει μια εξαίρεση πολλή βολιβκή: Οι διατάξεις της παρούσας Σύμβασης δεν εμποδίζουν τη χρήση τεχνικών τροποποίησης του περιβάλλοντος για ειρηνικούς σκοπούς και δεν θίγουν τις γενικά αναγνωρισμένες αρχές και τους εφαρμοστέους κανόνες του διεθνούς δικαίου σχετικά με τη χρήση αυτή).
Θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι ήδη χειραγωγούμε τον καιρό, αν και εις βάρος μας, μέσω της κλιματικής αλλαγής. Ωστόσο, αυτή η αλλαγή στα καιρικά μοτίβα προκλήθηκε μέσω δεκαετιών διοξειδίου του άνθρακα και άλλων αερίων του θερμοκηπίου που απελευθερώθηκαν στην ατμόσφαιρα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα αλλαγές στα καιρικά μοτίβα του ευρύτερου κόσμου, παρά μόνο απομονωμένες περιοχές.
Η κλιματική αλλαγή υπογραμμίζει την κλίμακα στην οποία θα πρέπει να λειτουργήσει ο έλεγχος του καιρού. Το κολοσσιαίο μέγεθος των καιρικών μετώπων σημαίνει ότι οποιοδήποτε αποτελεσματικό σύστημα τροποποίησης του καιρού θα απαιτούσε συμφωνία σε παγκόσμια κλίμακα.
Υπάρχει επίσης ο κίνδυνος η άμβλυνση των καταιγίδων σε μια περιοχή να οδηγήσει στη δημιουργία καταιγίδων αλλού
Προς το παρόν, ο έλεγχος του καιρού παραμένει απίθανος – πολύ δαπανηρός και απαιτητικός για πόρους για να γίνει πρακτικός.
«Οι άνθρωποι κάνουν έρευνα για πολύ αποτελεσματικά λέιζερ που μπορούν να τεθούν σε τροχιά», λέει ο Lindenthal. «Για μένα, είναι μόνο θέμα χρόνου»
«Μπορεί, μια μέρα, να έχουμε την τεχνολογία για να ελέγχουμε τον καιρό», προσθέτει ο Bell, «αλλά θα είναι σε χιλιάδες, όχι εκατοντάδες χρόνια», αναφέρει στο τέλος το δημοσίσευμα.
Κοιμηθείτε (αν)ήσυχοι. Ουδείς ελέγχει ή οπλοποιεί τον καιρό, γιατί και «δεν μπορεί ακόμα», αλλά και… «απαγορεύεται». Το HAARP κι άλλοι δεκάδες θερμαντές της ιονόσφαιρες απλά κάνουν μελέτες, και οι τόσοι κλιματικοί δορυφόροι που περιστρέφονται γύρω μας απλά… χαζεύουν τον καιρό…
Κοιμηθείτε (αν)ήσυχοι.
