• Από το άγνωστο βιβλίο επιστημονικής φαντασίας του Ιουλίου Βερν, στη σημερινή πραγματικότητα

• Πως ο Βορράς κλέβει τον πλούτο και την οικονομία του Νότου που βασίζεται στο κλίμα του

• Ο πρόλογος της ελληνικής έκδοσης λέει περισσότερα κι από το ίδιο το βιβλίο

Eνα άρθρο των ΝΥΤ, τον Οκτώβριο του 2019, με τίτλο, Κλιματική αλλαγή: Ένας νέος χάρτης για τους οινοπαραγωγούς. Ο Αμερικάνος αρθρογράφος, Eric Asimov, εξειδικευμένος στα θέμα κρασιού και καλλιεργειών, αναλύει πως όχι μόνο οι ποικιλίες των οινοπαραγωγών αλλάζουν για να προσαρμοστούν στις νέες ανάγκες της φερόμενης “Κλιματικής Αλλαγής”, αλλά και ότι χώρες που πριν δεν διανοούνται να καλλιεργήσουν σταφύλια, τώρα μπαίνουν δυναμικά στην παραγωγή.

Η δεύτερη “ζημιά” που παθαίνει ο Νότος λόγω της “Κλιματικής Αλλαγής” είναι ο τουρισμός, το άλλο βαρύ πυροβολικό της οικονομίας του. Με τo ‘μπαμ’ της Βρετανικής Κουκ, αποκαλύφθηκε ότι η ζημιά στη χώρα μας ήταν μεγάλη, αλλά “περιορισμένη σε σχέση με άλλες χρονιές, καθώς οι υψηλές θερμοκρασίες στη Βρετανία είχαν ήδη μειώσει τον τουρισμό προς τη χώρα μας”, αναφέρθηκε από αρμόδιους τουρισμού.

Ο άγνωστος Βερν και ο απίστευτος πρόλογος της Ελληνικής έκδοσης

Aκόμα και τους πιο φανατικούς βιβλιοφάγους κι αν ρωτήσετε, τους λάτρεις των μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας του Ιουλίου Βέρν, δύσκολα θα βρείτε κάποιον που να γνωρίζει το βιβλίο του Βερν Άνω Κάτω.

Το Άνω κάτω (τίτλος πρωτοτύπου Sans dessus dessous) εκδόθηκε το 1889 στη σειρά του Βερν «Voyages Extraordinaires» (νο. 34). Αποτελεί κατά μία έννοια συνέχεια των έργων Από τη Γη στη Σελήνη και Γύρω από τη Σελήνη, επειδή πρωταγωνιστούν οι ίδιοι χαρακτήρες από τον «Τηλεβολικό Σύλλογο» της Βαλτιμόρης, η υπόθεση ωστόσο δεν έχει σχέση με τα δύο πρώτα. Διαδραματίζεται είκοσι χρόνια αργότερα, ενώ ο αγγλικός τίτλος αποδόθηκε, The Purchase of the North Pole – «Η αγορά του Βορείου Πόλου».

Αναφέρεται στην αγορά μεγάλης περιοχής του Βόρειου Πόλου από τον Τσάρο, που άφησε όλους έκπληκτους γιατί η περιοχή θεωρείτο αφιλόξενη και άγονη – άχρηστη παρ’ όλο τον πλούτο της σε τα τεράστια αποθέματα γαιανθράκων, που ωστόσο, σύμφωνα με τις δυνατότητες της εποχής, δεν ήταν προσβάσιμα.

Κι όλο το μυθιστόρημα εκτυλίσσεται στο πως αυτά θα γίνουν προσβάσιμα. Το εγχείρημα των ηρώων αποτυγχάνει παταγωδώς, αλλά η ιδέα μένει. Ο Ιούλιος Βερν, ο οποίος ήταν και φανατικός ακόλουθος των ανακαλύψεων του Νικολά Τέσλα της εποχής του, έχει “πιάσει” το νόημα: Ένα πιο ήπιο κλίμα στο Βόρειο Πόλο, κάτι που τελικά η δήθεν Κλιματική Αλλαγή έχει “πετύχει”, προς; μεγάλη χαρά όλων των χωρών που έχουν συμφέροντα εκεί. Οι θαλάσσιες διαδρομές συντομεύουν, τάνκερ κυκλοφορούν πλέον χωρίς παγοθραυστικά, οι γαιάνθρακες που αποτελούν το 1/3 των παγκόσμιων αποθεμάτων συλλέγονται αβίαστα, και η περιοχή γίνεται πιο… “βιώσιμη”.

Ο πρόλογος της Ελληνικής έκδοσης σοκάρει

Την μετάφραση του βιβλίου του Βερν «Άνω Κάτω» έχει επιμεληθεί ο Νίκος Καζαντζάκης. Ωστόσο αυτό που προκαλεί ιδιαίτερη ως σοκαριστική εντύπωση είναι ο πρόλογος του βιβλίου, ο οποίος είναι γραμμένος από τον δημοσιογράφο και ποιητή Πωλ Μενεστρέλ. Τι ήξερε ο δημιουργός του “Μπαρμπαγιάννη κανατά” τότε; Διαβάστε τι αναφέρει στον πρόλογο του βιβλίου:

Το “πιο σοφό” βιβλίο του Βερν και το πιο άγνωστο σήμερα. Διερωτάστε αν η τωρινή επιστήμη -όχι του 1975, αλλά του 2023 έχει ήδη δώσει απαντήσεις και λύσεις ώστε να υλοποιηθεί η “φαντασία” του Βερν; Μην διερωτάστε καθόλου! Γεωμηχανική και Τέσλα δουλεύουν με φουλ τις μηχανές!

Σύντομη περίληψη του “Άνω Κάτω”

Κατά το έτος 189… οργανώνεται μια διεθνής δημοπρασία για να ορίσει τα κυριαρχικά δικαιώματα στο τμήμα της Αρκτικής που εκτείνεται από την 84η παράλληλο, το υψηλότερο σημείο που έχει φτάσει άνθρωπος, στο Βόρειο Πόλο. Αρκετές χώρες στέλνουν επίσημους αντιπροσώπους τους, αλλά η δημοπρασία κερδίζεται από έναν εκπρόσωπο -έναν ανώνυμο αγοραστή από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Αφού κλείσει η δημοπρασία, ο μυστηριώδης αγοραστής αποκαλύπτεται ότι είναι η Barbicane & co., μια εταιρεία που ιδρύθηκε από τους Impey Barbicane, JT Maston και Captain Νicholl – τα ίδια τα μέλη του Gun Club της Βαλτιμόρης που, είκοσι χρόνια νωρίτερα, είχαν ταξιδέψει γύρω από τη Σελήνη μέσα σε ένα μεγάλο κέλυφος-κανόνι.

Οι γενναίοι πιστολέρο – αστροναύτες είχαν βγει από τη συνταξιοδότηση τους με ένα ακόμη πιο φιλόδοξο τεχνικό έργο: να χρησιμοποιήσουν την ανάκρουση ενός τεράστιου κανονιού για να αφαιρέσετε την κλίση του άξονα της Γης – έτσι ώστε να γίνει κάθετος προς την τροχιά του πλανήτη, όπως του Δία .

Αυτή η αλλαγή θα έφερνε ένα τέλος στις εποχές, καθώς η ημέρα και η νύχτα θα ήταν ίσες και κάθε μέρος της γης θα είχε το ίδιο κλίμα όλο το χρόνο. Έτσι, τα τεράστια κοιτάσματα άνθρακα που πίστευνα ότι υπάρχουν κάτω από τον πάγο θα μπορούσαν να εξορυχθούν εύκολα.

Αυτή είναι η κεντρική ιδέα και η πλοκή του βιβλίου εκτυλίσσεται ανάμεσα σε προσπάθειες με κανόνια, μαθηματικούς υπολογισμούς, ίντριγκες και διάφορα άλλα.

Η ιστορία βασίζεται σε αληθινό γεγονός, την πώληση μεγάλου μέρους της Αλάσκας στους Αμερικάνους, κάτι που προκάλεσε μεγάλη παγκόσμια απορία, τι στο καλό θα έκαναν την παγωμένη και άγονη αυτή γη. Προς τι τόσο ενδιαφέρον;

Ωστόσο ο Βερν που ήταν λάτρης του Τέσλα, και τούμπαλιν, σημειώνει σε ένα σημείο του μυθιστορήματός του,

Άρα η αγορά έγινε με το μάτι στο μέλλον, στις δυνατότητες που θα προσέφεραν οι μελλοντικές τεχνολογίες, και ήταν τόσο βέβαιοι για αυτές που ακόμα είχαν αγωνία πως θα αποκλείσουν άλλες χώρες από τη διεκδίκηση της γης που τότε έμοιαζε παντελώς άχρηστη.

Ο Νότος πληρώνει το τίμημα

Για να επιτευχθεί η ανταλλαγή κλίματος, ο μεγάλος χαμένος της υπόθεσης είναι ο Νότος. Αυτός που κάποτε είχε το καλύτερο κλίμα, ενώ στο άλλο ημισφαίριο, όπως στην Αφρική, η κατάσταση επιδεινώνεται όλο και περισσότερο. Το όνειρο του Τέσλα να τους προσφέρει ένα κλίμα πιο εύρωστο, καταλήγει σε μεγαλύτερο εφιάλτη. Η Μαύρη Ήπειρος τα τελευταία χρόνια πλήττεται από συνεχείς ξηρασίες, που σημαίνει περισσότερη φτώχεια και πείνα, που μεταφράζεται σε μεταναστευτικές ροές.

Ο Ευρωπαϊκός Νότος είναι ο μεγάλος χαμένος του “Άνω Κάτω”. Δέχεται συνέχεια “κατεβάσματα” παγερών αέριων μαζών από τη Ρωσία, που δεν αγγίζουν τις περισσότερες φορές τον Ευρωπαϊκό Βορρά, εναλλακτικά με θερμές αέριες μάζες από την Αφρική, ώστε τα “συγκοινωνούντα δοχεία” να φτιάξουν το απαραίτητο ανταλλακτικό κλίμα. Όλο αυτό εμπεριέχει και συνεχή αύξηση της επισκεψιμότητας από την Αφρική, άνοδο της θερμοκρασίας κατά περιόδους, η οποία μετά θα “ξεσπάσει” σε ακραία φαινόμενα, τα οποία θα πλήξουν κύρια τις καλλιέργειες. Ωστόσο το χειμώνα, θα έχει αγριεμένους χιονιάδες κατά το “άδειασμα” του Βορρά. Το ίδιο θα συμβεί και στις ΗΠΑ, και Καναδά, που τελευταία δείχνουν να έχουν πολλές φορές πιο χαμηλές θερμοκρασίες το χειμώνα κι από την ίδια την Αρκτική!

Ακόμα και χώρες του Ευρωπαϊκού Βορρά που μπορεί να μην έχουν άμεσα συμφέροντα με τις εξαγωγές γαιανθράκων έχουν συμφέροντα στο θερμότερο κλίμα. Η Γερμανία απολαμβάνει ηλιοφάνεια για τα φ/β της, ενώ η κλιματική πολιτική ευνοεί τους φόρους άνθρακα και τις πωλήσεις των ΑΠΕ στις οποίες έχουν μεγάλη μερίδα. Στην Ελλάδα, η μόδα των ΑΠΕ ξεκίνησε με φ/β, ωστόσο τελευταία έχει γίνει στροφή στα αιολικά πάρκα, καθώς αυτά θα είναι πιο αποδοτικά στις νέες συνθήκες καιρικών φαινομένων. Προτιμάται ο άνεμος έναντι της Αφρικάνικης σκόνης.

Φυσικά τίποτα απ’ όλα αυτά δεν θα ήταν δυνατόν να συμβούν χωρίς τον “μηχανικό” που αναζητεί ο Βερν στο βιβλίο του. Οι ανακαλύψεις του Νίκολα Τέσλα και η ανάπτυξη της τεχνολογίας μικροκυμάτων το έκαναν όχι μόνο εφικτό, αλλά πανεύκολο, κι εξαιρετικά δύσκολο να αποδειχτεί.

Οι ΗΠΑ ποτέ δεν έκρυψαν την επιθυμία τους να ελέγχουν τον καιρό. Ακόμα και η CIA έχει ασχοληθεί με το “κλίμα”, ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που οι ίδιοι κομπάζουν ότι “είναι κοντά” ή ακόμα και ήδη μπορούν στο να καταφέρουν τον έλεγχο τυφώνων, καταιγίδων και λοιπών ακραίων φαινομένων. Κορυφαία φράση του Προέδρου Τζόνσον: “Ελέγξτε  το παγκόσμιο στρώμα νέφωσης. Γιατί όποιος ελέγχει τον καιρό, ελέγχει τον κόσμο όλο!”

Παραδέχονται ότι δεν μπορούν να προβλέψουν τον καιρό

Σχεδόν κάθε μέρα ανεβαίνει κι ένας νέος δορυφόρος στο Διάστημα. Εκτός από εκείνους που υποτίθεται είναι για επικοινωνίες ή GPS, οι περισσότεροι είναι βαπτισμένοι “για την μελέτη του κλίματος”. Ωστόσο όσο περισσότεροι ανεβαίνουν, τόσο και πιο δύσκολη γίνεται η πρόβλεψη, με τους μετεωρολόγους να μετρούν αστοχίες ακόμα και λίγες ώρες πριν.

Ο αρθρογράφος των ΝΤΥ το αποδίδει στην “Κλιματική Αλλαγή” και οι οινοπαραγωγοί, σε αμηχανία. Φυσικά αυτό ισχύει για όλους τους καλλιεργητές, που βλέπουν τις σοδειές τους να χάνονται από βροχές και χαλάζι μέσα σε ελάχιστες ώρες.

Ο Βερν κολλημένος με τον Βορρά

To Άνω Κάτω, δεν είναι το μοναδικό βιβλίο του Ιουλίου Βερν που έχει το βλέμμα στραμμένο στον Βορρά. Σε ένα άλλο μυθιστόρημα του, Οι περιπέτειες του καπετάνιου Χαττέρας, ο φιλόδοξος καπετάνιος Τζον Χαττέρας, ταξιδεύει στο Βόρειο Πόλο γιατί είναι πεπεισμένος ότι η θάλασσα γύρω από τον Πόλο δεν είναι παγωμένη.

Στην ακτή της “Νέας Αμερικής” ανακαλύπτει τα ερείπια ενός πλοίου που χρησιμοποιήθηκε από μια προηγούμενη αποστολή από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Όταν τελειώσει ο χειμώνας, η θάλασσα γίνεται χωρίς πάγο. Οι ταξιδιώτες χτίζουν ένα σκάφος από το ναυάγιο και κατευθύνονται προς τον πόλο. Εδώ ανακαλύπτουν ένα νησί, ένα ενεργό ηφαίστειο και το ονομάζουν Χαττέρα. Η ακριβής θέση του πόλου βρίσκεται στον κρατήρα και ο Χαττέρας μπαίνει σε αυτό, όπου και καταρρέει μέσα σ’ αυτόν. Ωστόσο αυτό το τέλος δεν άρεσε στον εκδότη του Βερν, Jules Hetzel, και του πρότεινε ή μάλλον απαίτησε να ξαναγράψει ένα άλλο τέλος έτσι ώστε ο Χαττέρας να επιβιώσει, αλλά να χάνει τα λογικά του, και μετά την επιστροφή του στην Αγγλία, τίθεται σε άσυλο για τους παράφρονες.

Χάνοντας την “ψυχή” του στο σπήλαιο του Βόρειου Πόλου, ο Χαττέρας δεν λέει ποτέ ξανά άλλη λέξη. Ξοδεύει το υπόλοιπο των ημερών του περπατώντας στους δρόμους γύρω από το άσυλο με τον πιστό σκύλο του, Δούκα. Οι σιωπηλές βόλτες του Χαττέρας μοιάζουν να είναι χωρίς κατεύθυνση.

Όπως υπονοείται από την τελευταία φράση, “Ο καπετάνιος Χάττερας θα πηγαίνει για πάντα στο Βορρά”.

Το ίδιο και οι σύγχρονοί χειραγωγοί του καιρού μας…

Διαβάστε όλο το μυθιστόρημα του Βερν σε μορφή pdf α) full screen για κομπιούτερ ή β) για κινητό: