Από πόσιμο νερό κοντεύει να ξεμείνει η Μάλτα λόγω κλιματικής αλλαγής, αναφέρει σε τίτλο της η ηλεκτρονική έκδοση της ΕΦ.ΣΥΝ. επικαλούμενη δημοσίευμα του Euronews.
Η αφαλάτωση από την άλλη εγκυμονεί κινδύνους, όπως για παράδειγμα η μόλυνση από μια πετρελαιοκηλίδα ή ακόμη και η δολιοφθορά.
Η κλιματική αλλαγή έχει οδηγήσει τη θερμοκρασία της χώρας σε άνοδο τις τελευταίες δεκαετίες, με το θερμόμετρο να δείχνει ενάμιση βαθμό πάνω σε σχέση με το 1952, την ώρα που οι βροχοπτώσεις έχουν γίνει ακανόνιστες, δήλωσε στο Euronews ο Τσαρλς Γκάλντις, αναπληρωτής καθηγητής στο Ινστιτούτο Γήινων Συστημάτων του Πανεπιστημίου της Μάλτας.
Τον περασμένο μήνα, μια καταιγίδα έριξε 140,4 χιλιοστά βροχής (λίτρα νερού ανά τετραγωνικό μέτρο) σε μια μέρα. Ωστόσο, αυτού του είδους το φαινόμενο εμφανίζεται συνήθως μεταξύ μεγάλων περιόδων ξηρασίας, γεγονός που προκαλεί μείωση του όγκου των υπόγειων υδάτων.
Ως εκ τούτου αναζητούνται λύσεις, κ.λπ. κ.λπ.
Είναι όμως έτσι;
Και πριν παραθέσουμε ολόκληρη τη συνέντευξη, θα θέσουμε το ρητορικό ερώτημα στο οποίο ήδη γνωρίζουμε την απάντηση: Θα “καταρρίψουν” ένα τέτοιο δημοσίευμα ή ισχυρισμό τα Ελληνικά Hoaxes;
Ούτε μια στο εκατομμύριο, εκτός κι αν μας διαβάσουν και ξετσιπωθούν λίγο.
Μάλιστα όπως μας ενημέρωσαν πρόσφατα, συμμετέχουν και σε νέο “παρατηρητήριο” για fake news”: Μεσογειακό Παρατηρητήριο Ψηφιακών Μέσων (MedDMO): Ένας νέος κόμβος κατά της παραπληροφόρησης στη Μεσόγειο.
Το MedDMO (Μεσογειακό Παρατηρητήριο Ψηφιακών Μέσων) απαρτίζεται από ψηφιακούς ερευνητικούς δημοσιογράφους, ειδικούς στον ψηφιακό γραμματισμό και ακαδημαϊκούς ερευνητές από Κύπρο, Ελλάδα και Μάλτα, οι οποίοι συνεργάζονται για να αντιμετωπίσουν την κρίση παραπληροφόρησης που μαστίζει τις δημοκρατίες παγκοσμίως. Το πρόγραμμα ανήκει στο Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Ψηφιακών Μέσων (EDMO), ένα πανευρωπαϊκό δίκτυο παρατηρητηρίων που επιχειρεί να αποτρέψει αφηγήματα παραπληροφόρησης που δρουν πολωτικά μέσα στην ΕΕ.
Οπότε μην περιμένετε από τα λαμόγια της σκόπιμης προπαγάνδας και παραπληροφόρησης να σας “καταρρίψουν” ένα τέτοιο δημοσίευμα.
Έτσι είναι αν έτσι νομίζετε
Έτσι είναι αν έτσι νομίζετε, για να επικαλεστούμε και το έργο του Λουίτζι Πιραντέλλο, που είναι πιο επίκαιρο όσο ποτέ. Η κλιματική προπαγάνδα που διοχετεύεται μέσω συγκεκριμένων κυβερνητικών, ακαδημαϊκών και μιντιακών κύκλων, κωφεύει τεχνηέντως σε όσες φωνές και φορές δεν αναφέρεται καθαρά, και με φωτεινά γράμματα νέον που αναβοσβήνουν οι λέξεις «Κλιματική Αλλαγή» ή «Κλιματική Κρίση», όπως την αποκαλούν τελευταία.
Σε συνέντευξη που δημοσιεύτηκε -όχι σε συνωμοσιολογικό σάιτ αλλά στο eea.europa.eu, το 2018 και αναθεωρήθηκε το 2021, με θέμα το πρόβλημα του στη Μάλτα, δεν θα βρείτε ούτε μια αναφορά στην Κλιματική Αλλαγή/Κρίση.
Η συζήτηση γίνεται με τον Manuel Sapiano, από την Υπηρεσία Ενέργειας και Νερού στη Μάλτα, για τις νέες τεχνολογίες, το νερό για τα νοικοκυριά και τη γεωργία και τα παρθένα νερά κολύμβησης που περιβάλλουν το νησί και την παραθέτουμε αυτούσια:
Λόγω της γεωγραφικής της θέσης, η λειψυδρία είναι φυσική στη Μάλτα. Το μεσογειακό κλίμα, με χαμηλά επίπεδα βροχοπτώσεων και υψηλές θερμοκρασίες, έχει ως αποτέλεσμα χαμηλή φυσική διαθεσιμότητα νερού και σημαντικές απώλειες μέσω της εξατμισοδιαπνοής. Επιπλέον, η πυκνότητα του πληθυσμού στη Μάλτα είναι περίπου 1 400 άτομα ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο. Με άλλα λόγια, έχουμε χαμηλή διαθεσιμότητα υδατικών πόρων σε μια πολύ πυκνοκατοικημένη περιοχή.
Η φύση μπορεί να προσφέρει μόνο περίπου το ήμισυ των συνολικών μας αναγκών. Από το 1982, η Μάλτα «παράγει» νερό μέσω της αφαλάτωσης του θαλασσινού νερού.
Η αφαλάτωση έχει συμπληρωθεί από ένα εκτεταμένο πρόγραμμα διαχείρισης και επισκευής διαρροών νερού στο οποίο η δημόσια εταιρεία ύδρευσης έχει επενδύσει βαριά από τη δεκαετία του 1990. Ως αποτέλεσμα, η τρέχουσα δημοτική μας ζήτηση σε νερό είναι περίπου το 60% αυτής που ήταν το 1992, κυρίως χάρη στη διαχείριση διαρροών.
Παρουσιάσαμε επίσης πέρυσι ένα φιλόδοξο πρόγραμμα επαναχρησιμοποίησης νερού για να καλύψουμε περαιτέρω το κενό μεταξύ προσφοράς και ζήτησης.
Υπάρχουν ανταγωνιστικές απαιτήσεις, δεδομένου ότι οι φυσικοί υδάτινοι πόροι της Μάλτας είναι περιορισμένοι. Οι κάτοικοι των πόλεων ή οι αγρότες ζητούν περισσότερο νερό, αλλά και η φύση χρειάζεται νερό.
Οποιοδήποτε σχέδιο διαχείρισης νερού που αναπτύσσουμε στη Μάλτα πρέπει να διασφαλίζει ότι οι ανάγκες της φύσης για νερό γίνονται σεβαστές και ικανοποιούνται. Οι κοιλάδες μας είναι κόμβοι οικοσυστημάτων, μερικά από τα οποία είναι ενδημικά και ως εκ τούτου υψηλής οικολογικής αξίας. Ως εκ τούτου, υπάρχουν περιοχές στις κοιλάδες που είναι «δεν πάει και δεν αγγίζει», διότι η πανίδα και η χλωρίδα που ζουν σε αυτές τις κοιλάδες —καθώς και οι απαιτήσεις τους σε νερό— πρέπει να γίνονται σεβαστά.
Δεν είναι η αφαλάτωση μια πολύ ακριβή λύση με σημαντικές επιπτώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον;
Δυστυχώς, καθώς οι φυσικοί πόροι δεν επαρκούν, η «παραγωγή» γλυκού νερού είναι απαραίτητη και όχι επιλογή για εμάς. Εξάλλου, η αφαλάτωση ως τεχνολογία έχει υποστεί σημαντικές αλλαγές τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα όσον αφορά την ενεργειακή απόδοση. Η Water Services Corporation (η εταιρεία ύδρευσης της Μάλτας) πραγματοποιεί επί του παρόντος εκτεταμένες αναβαθμίσεις σε όλες τις μονάδες αφαλάτωσης της —μέσω της χρηματοδότησης συνοχής της ΕΕ.
Η ενέργεια που απαιτείται για την παραγωγή 1 κυβικού μέτρου γλυκού νερού από θαλασσινό νερό θα μειωθεί στις 2,8 κιλοβατώρες. Πριν από δέκα χρόνια ήταν κοντά στις 6 κιλοβατώρες. Η τεχνολογία αφαλάτωσης έχει γίνει πολύ αποτελεσματική και η βιομηχανία κινείται συνεχώς προς υψηλότερα επίπεδα απόδοσης.
Όσον αφορά τις επιπτώσεις της αφαλάτωσης στο θαλάσσιο περιβάλλον, αυτό αφορά κυρίως την απόρριψη άλμης, η οποία είναι το υποπροϊόν της διαδικασίας αφαλάτωσης και απελευθερώνεται στη θάλασσα. Οι μονάδες αφαλάτωσης μας είναι μάλλον μικρές και βρίσκονται σε περιοχές όπου υπάρχουν ισχυρά θαλάσσια ρεύματα. Έτσι η ποσότητα που απορρίπτεται είναι περιορισμένη και διαχέεται γρήγορα.
Η εταιρεία ύδρευσης διεξήγαγε προκαταρκτικές μελέτες σχετικά με την απόρριψη από τις εγκαταστάσεις μας και διαπίστωσε ότι οι πιθανές επιπτώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον περιορίζονται στα πρώτα μέτρα από το σημείο απόρριψης. Αυτά τα αποτελέσματα έχουν ήδη ληφθεί υπόψη και έχουν τεθεί σε εφαρμογή μέσω πιο βιώσιμου σχεδιασμού των προγραμματισμένων εγκαταστάσεων απόρριψης. Αυτές οι μελέτες θα συνεχιστούν τώρα μέσω ενός ολοκληρωμένου έργου LIFE.
Η απόφαση για το πού θα εγκατασταθεί μια μονάδα αφαλάτωσης πρέπει να λαμβάνει υπόψη πολλούς παράγοντες. Το μέγεθος της μονάδας είναι επίσης σημαντικό, όχι μόνο από την άποψη της απόρριψης, αλλά και από την άποψη της ασφάλειας του εφοδιασμού.
Οι τρεις μονάδες μας είναι στρατηγικά εγκατεστημένες σε διαφορετικές τοποθεσίες στην ακτή, κυρίως επειδή, σε περίπτωση γεγονότων όπως μια πετρελαιοκηλίδα, όταν μια μονάδα πρέπει να κλείσει, οι άλλες δύο μπορούν να παραμείνουν σε λειτουργία.
Η γεωλογία της περιοχής είναι εξίσου σημαντική. Οι μονάδες αφαλάτωσης στη Μάλτα προμηθεύονται νερό από πηγάδια βαθιάς θάλασσας και ως εκ τούτου βασίζονται στην καθαριστική επίδραση του βράχου. Αυτό περιορίζει την ανάγκη για προεπεξεργασία, η οποία με τη σειρά της μειώνει το κόστος παραγωγής. Αυτή είναι μια σημαντική πτυχή σχεδιασμού, καθώς το κόστος της προεπεξεργασίας μπορεί να είναι συγκρίσιμο με το κόστος της ίδιας της αφαλάτωσης.
Δεδομένης της σπανιότητας από τη φύση τους, πώς συμβάλλουν οι πολίτες της Μάλτας στις προσπάθειες εξοικονόμησης νερού;
Οι πολίτες της Μάλτας καταναλώνουν περίπου 110 λίτρα την ημέρα ανά άτομο, που είναι σχετικά χαμηλό σε σύγκριση με άλλες χώρες της ΕΕ. Υπάρχουν όμως και νέες πιέσεις που πρέπει να ληφθούν υπόψη. Για παράδειγμα, έως και 50.000 αλλοδαποί ήρθαν να εργαστούν στη Μάλτα σε σχέση με την πρόσφατη οικονομική της ανάπτυξη. Ο τουριστικός τομέας αυξάνεται επίσης σταθερά και εκτιμάται ότι συμβάλλει σε ισοδύναμο πληθυσμό περίπου 40.000 ατόμων. Περισσότεροι άνθρωποι στα νησιά σημαίνει μεγαλύτερη ζήτηση για νερό. Επιπλέον, οι άνθρωποι έχουν διαφορετικές συνήθειες κατανάλωσης νερού.
Εάν έχετε συνηθίσει να χρησιμοποιείτε 250 λίτρα νερού την ημέρα σε μια χώρα πλούσια σε νερό, είναι δύσκολο να το μειώσετε στα 110 λίτρα μέσα σε λίγες μέρες. Η Υπηρεσία Ενέργειας και Νερού πραγματοποιεί επί του παρόντος μια εκτεταμένη εκστρατεία εξοικονόμησης νερού, η οποία λαμβάνει υπόψη αυτές τις δημογραφικές και κοινωνικές οικονομικές τάσεις για την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση της διαχείρισης της ζήτησης νερού.
Σε αυτό το πλαίσιο, η τιμολόγηση του νερού σίγουρα μπορεί να παίξει ρόλο. Στη Μάλτα, η τιμή για τους εγχώριους οικιακούς χρήστες είναι ήδη στα ύψη: οι χρήστες πληρώνουν 1,39 ευρώ ανά κυβικό μέτρο για τα πρώτα 33 κυβικά μέτρα ετησίως. Σε περίπτωση υπέρβασης αυτής της ποσότητας, η τιμή αυξάνεται στα 5 ευρώ.
14 ανά κυβικό μέτρο. Αυτός λοιπόν ο μηχανισμός ανερχόμενου τιμολογίου είναι από μόνος του ένα κίνητρο για τον περιορισμό της κατανάλωσης νερού.
Ομοίως, η αγορά βοηθά τους ανθρώπους να καταναλώνουν λιγότερο. Για παράδειγμα, σήμερα είναι πολύ δύσκολο να αγοράσετε μια νέα δεξαμενή καθαρισμού τουαλέτας μεγάλου όγκου. Όταν αγοράζετε μια βρύση, πιθανότατα θα έχει ήδη έναν αεριστή πάνω της. Τα πλυντήρια ρούχων και τα πλυντήρια πιάτων είναι ολοένα και πιο αποδοτικά στο νερό και την ενέργεια.
Η ανακύκλωση του νερού έχει επίσης μεγάλες δυνατότητες εξοικονόμησης, τις οποίες έχουμε αρχίσει να διερευνούμε.
Πώς θα χρησιμοποιηθεί το ανακυκλωμένο νερό;
Εστιάζουμε σε δύο συστήματα: γεωργική χρήση και οικιακή χρήση. Το γεωργικό σύστημα, μέσω των μονάδων στίλβωσης,
σχεδιάζει να παράγει 7 εκατομμύρια κυβικά μέτρα ανακυκλωμένου νερού ετησίως. Αυτό αντιστοιχεί στο ένα τρίτο της γεωργικής χρήσης νερού, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μας.
Στο σπίτι, περίπου το 30-45% του νερού χρησιμοποιείται για ντους και παρόμοιο ποσοστό για το ξέπλυμα. Χρησιμοποιώντας το νερό του ντους, το οποίο είναι σχετικά καθαρό, για το ξέπλυμα, όπου δεν υπάρχει άμεση επαφή με ανθρώπους,
θα μπορούσε να μειώσει την ημερήσια κατανάλωση από 110 λίτρα σε περίπου 70 λίτρα ανά άτομο. Οι δυνατότητες εξοικονόμησης είναι τεράστιες, αλλά το πρωταρχικό μας μέλημα είναι πάντα η δημόσια υγεία. Η τεχνολογία πρέπει να είναι ασφαλής, γιατί τελικά αφορά την υγεία μας και την υγεία των οικογενειών μας.
Τι γίνεται με τη χρήση ανακυκλωμένου νερού στη γεωργία;
Η γεωργία χρειάζεται νερό.
Η άντληση νερού απευθείας από τους υπόγειους υδροφορείς είναι μια σχετικά φθηνή και τοπική λύση. Το πρόβλημα είναι ότι οι υδροφορείς της Μάλτας βρίσκονται σε άμεση επαφή με το θαλασσινό νερό και έχουν περιορισμένη ικανότητα άντλησης. Η εξόρυξη μεγάλων ποσοτήτων γλυκού νερού από τους υδροφόρους ορίζοντες θα είχε ως αποτέλεσμα τη διείσδυση θαλασσινού νερού,
μειώνοντας τη συνολική ποιότητα των υπόγειων υδάτων και καθιστώντας τα άχρηστα. Περιττό να πούμε ότι όλοι χάνουν σε αυτή την περίπτωση.
Για να ρυθμιστεί η ποσότητα των υπόγειων υδάτων που εξορύσσονται, σχεδόν όλες οι εγγεγραμμένες ιδιωτικές γεωτρήσεις έχουν τοποθετηθεί με μετρητές τα τελευταία χρόνια. Τώρα έχουμε μια πιο πλήρη επισκόπηση της χρήσης και των αναγκών του γεωργικού νερού.
Μπορούμε επίσης να προσφέρουμε μια εναλλακτική προμήθεια για τους αγρότες: εξαιρετικά γυαλισμένα επεξεργασμένα λύματα — που καλύπτονται από το πρόγραμμα «New Water» στη Μάλτα.
Πώς αντιδρούν οι αγρότες στην ιδέα της χρήσης ανακυκλωμένου νερού;
Οι αντιλήψεις παίζουν μεγάλο ρόλο εδώ. Πρέπει να αλλάξουμε την αντίληψη του «ανακυκλωμένου επεξεργασμένου» νερού ως «απόβλητου».
Για να αυξηθεί η απορρόφηση από την αγροτική κοινότητα, εξηγούμε τα επίπεδα ποιότητας που επιτυγχάνονται με τη νέα διαδικασία επεξεργασίας. Δείχνουμε επίσης ότι η χρήση αυτού του νερού δεν έχει αρνητικές επιπτώσεις στις καλλιέργειες.
Για τον σκοπό αυτό χρησιμοποιούνται επίσης κίνητρα τιμολόγησης. Καθιερώνεται μηχανισμός ανοδικών τιμολογίων για το «νέο νερό».
Η πρώτη δασμολογική ζώνη δεν ισχύει προς το παρόν στον γεωργικό τομέα για την περαιτέρω απορρόφηση του ανακυκλωμένου νερού.
Ένα άλλο σημαντικό μέτρο είναι η ανάπτυξη μικρών δεξαμενών ομβρίων υδάτων εντός του πεδίου. Από τότε που η Μάλτα εντάχθηκε στην ΕΕ, υπήρξε μεγάλη αύξηση στον αριθμό των αιτήσεων για την ανάπτυξη αυτών των δεξαμενών,
με την υποστήριξη του Γεωργικού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης της ΕΕ.
Πώς συμβάλλουν οι πρωτοβουλίες και τα κονδύλια της ΕΕ στη διαχείριση των υδάτων στη Μάλτα;
Ο τομέας των υδάτων αποτελεί μία από τις βασικές προτεραιότητες για τη Μάλτα στο πλαίσιο του Ταμείου Συνοχής της ΕΕ.
Επί του παρόντος εστιάζουμε σε μια σειρά από κάθετες επενδύσεις σε υποδομές: βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης της αφαλάτωσης θαλασσινού νερού, το πρόγραμμα New Water, αύξηση της απόδοσης της διανομής νερού, αναβάθμιση και ρύθμιση του δικτύου συλλογής λυμάτων, δοκιμή καινοτόμων τεχνολογιών,
εκστρατείες εξοικονόμησης νερού και διαχείριση άντλησης υπόγειων υδάτων.
Στη συνέχεια, αυτές οι ενέργειες συγκεντρώνονται στο πλαίσιο διαχείρισης των υδάτων που θεσπίστηκε στο πλαίσιο του δεύτερου σχεδίου διαχείρισης λεκάνης απορροής ποταμού της Μάλτας μέσω ενός ολοκληρωμένου έργου. Αυτό το ολοκληρωμένο έργο χρηματοδοτείται επίσης από το πρόγραμμα LIFE της ΕΕ και καλύπτει την αύξηση της ευαισθητοποίησης,
ενθάρρυνση της υιοθέτησης νέων τεχνολογιών και νέων πρακτικών και αντιμετώπιση θεμάτων διακυβέρνησης. Διερευνούμε επίσης πώς μπορούμε να μοιραστούμε αυτή τη γνώση με άλλα νησιά και παράκτιες περιοχές της Μεσογείου μέσω ευρωπαϊκών και άλλων περιφερειακών πρωτοβουλιών.
Ποια είναι η κατάσταση των θαλάσσιων υδάτων γύρω από τη Μάλτα;
Συγκεκριμένοι παράγοντες — όπως η υψηλή πληθυσμιακή μας πυκνότητα και ο εντατικός τουριστικός τομέας μας, η χρήση των παράκτιων ζωνών και των θαλάσσιων υδάτων για εμπορικούς και ψυχαγωγικούς σκοπούς — ασκούν πίεση στο θαλάσσιο περιβάλλον. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, υπήρξαν σημαντικές βελτιώσεις, που επίσης διευκολύνθηκαν κυρίως από τη χρηματοδότηση και τη νομοθεσία της ΕΕ.
Ένα σημαντικό παράδειγμα σχετίζεται με τη βελτίωση της ποιότητας των παράκτιων υδάτων μας — τα τελευταία αποτελέσματα δείχνουν ότι τα νερά κολύμβησής μας είναι «κορυφαία». Σε αυτή τη βελτίωση συνέβαλε αναμφίβολα η εφαρμογή της Οδηγίας της ΕΕ για την Επεξεργασία Αστικών Λυμάτων με τρεις νέες μονάδες.
Εξετάζουμε επίσης πώς να βελτιώσουμε τη διαχείριση των θρεπτικών ουσιών στη γεωργία και να μειώσουμε τη ρύπανση από την απορροή. Η ποιότητα των παράκτιων υδάτων είναι ζωτικής σημασίας για τη Μάλτα. Δεδομένης της υψηλής πληθυσμιακής πυκνότητας της Μάλτας, η απόλαυση της θάλασσας κατά τους καλοκαιρινούς μήνες είναι επίσης μέρος της καθημερινότητάς μας, επομένως καθαρές παραλίες και υψηλή
Τα ποιοτικά νερά κολύμβησης είναι σημαντικά όχι μόνο για τον τουρισμό αλλά και για εμάς.