Την πιθανότητα συνενοχής της γαλλικής εταιρείας Exxelia στη διάπραξη εγκλημάτων πολέμου από το κράτος του Ισραήλ ερευνά η γαλλική δικαιοσύνη
του Ανδρέα Κοσιάρη
Η υπόθεση αφορά ένα μονάχα «στιγμιότυπο» από την «Επιχείρηση Προστατευτική Αιχμή», που διεξήγε το Ισραήλ βομβαρδίζοντας τη Γάζα από τις 8 Ιουλίου έως τις 26 Αυγούστου 2014, με συνολικό απολογισμό πάνω από 2.000 νεκρούς (70% άμαχοι σύμφωνα με το παλαιστινιακό υπουργείο Υγείας) και περισσότερους από 10.000 τραυματίες (εκ των οποίων πάνω από 3.000 ήταν παιδιά, 1.000 από τα οποία έμειναν με μόνιμες αναπηρίες).
Στις 17 Ιουλίου εκείνου του έτους, τρία από τα παιδιά της οικογένειας του Ουισάμ και της Κεφάχ Σουχαϊμπάρ εκμεταλλεύτηκαν μια ολιγόωρη εκεχειρία και ανέβηκαν μαζί με δύο ξαδέρφια τους στην ταράτσα του σπιτιού τους στη συνοικία Σάμπρα της πόλης της Γάζας για να ταΐσουν περιστέρια και να παίξουν.
«Ήταν η όγδοη ημέρα του πολέμου, αλλά όλα ήταν ήσυχα εκείνη την ώρα. Δεν ήμασταν σε στρατιωτική ζώνη», θυμάται ο Ουισάμ. «Όταν ο πύραυλος προσγειώθηκε στην οροφή, ήμουν στο δωμάτιο ακριβώς από κάτω. Η έκρηξη δεν έκανε μεγάλο θόρυβο από εκεί που στεκόμουν. Άνοιξα το παράθυρο να δω τι συνέβαινε και είδα πως όλοι οι γείτονες κοιτούσαν προς την ταράτσα μου».
Αγνοώντας τον κίνδυνο ενός επαναληπτικού χτυπήματος, ο Ουισάμ έσπευσε στην οροφή — το θέαμα που αντίκρυσε ήταν φριχτό. «Είδα μια λίμνη αίματος, τη δεξαμενή νερού να τρέχει νερά παντού και να αναμειγνύονται με το αίμα των παιδιών. Η βόμβα δεν είχε κάνει μεγάλο κρατήρα, αλλά οι τοίχοι ήταν διάτρητοι από χιλιάδες μικροσκοπικά μεταλλικά θραύσματα. Η κόρη μου έδειξε τα κομματιασμένα χέρια της και είπε: “Μπαμπά, πονάει”. Την πήρα στα χέρια μου για να την κουβαλήσω στο ασθενοφόρο που ήρθε. Πέθανε καθ’οδόν».
Εκτός από την 8χρονη Αφνάν, από το χτύπημα του ισραηλινού στρατού σκοτώθηκαν ο 9χρονος Ουασίμ και ο 10χρονος Τζιχάντ, γιοι του αδερφού του Ουισάμ, Ισάμ Σουχαϊμπάρ. Δύο άλλα παιδιά, ο 16χρονος Ουντάι (γιος του Ουασίμ) και ο 9χρονος Μπασέλ (γιος του Ισάμ), τραυματίστηκαν σοβαρά. Όλα τα παιδιά είχαν ίδιου τύπου τραύματα — μικροσκοπικά μεταλλικά θραύσματα που προκάλεσαν μόνιμα προβλήματα και στους επιζώντες. Ο Ουντάι έχει ακόμα τέτοια κομμάτια στα χέρια και τα πόδια του και δεν μπορεί να σηκώσει οποιοδήποτε βάρος. Στην πε΄ριπτωση του Μπασέλ τα θραύσματα έφτασαν στον εγκέφαλό του, κι έπειτα από χειρουργικές επεμβάσεις στην Τουρκία και τη Γερμανία έχει μειωμένη εγκεφαλική δραστηριότητα. Τα ψυχολογικά τραύματα ολόκληρης της ευρύτερης οικογένειας Σουχαϊμπάρ δεν θα θεραπευτούν ποτέ.
Το χτύπημα του ισραηλινού στρατού ήταν από αυτά που οι θιασώτες των πολεμικών επιχειρήσεων αποκαλούν «χτύπημα ακριβείας». Ο εκτοξευμένος από μη επανδρωμένο αεροσκάφος πύραυλος, πιθανότατα τύπου Spike, Mini-Spike, ή Lahat, είναι φτιαγμένος για να σκοτώνει στον στόχο του χωρίς να καταστρέφει ολοσχερώς τον περιβάλλοντα χώρο, διασπείροντας μεταλλικά θραύσματα σε ακτίνα περίπου 2-3 μέτρων.
Το κτίριο της οικογένειας Σουχαϊμπάρ ήταν το μοναδικό στη γειτονιά τους που χτυπήθηκε κατά τη διάρκεια των σχεδόν δύο μηνών του πολέμου. Το Ισραήλ δεν έδωσε ποτέ εξήγηση για το χτύπημα, όπως δεν είχε δώσει και για τη δολοφονία την αμέσως προηγούμενη ημέρα τεσσάρων παιδιών που έπαιζαν ποδόσφαιρο σε παραλία της Γάζας, πάλι με τη χρήση πυραύλου. Και, φυσικά, δεν λογοδότησε ποτέ για τους χιλιάδες νεκρούς αμάχους της «Επιχείρησης Προστατευτική Αιχμή».
Στα συντρίμμια του πυραύλου που χτύπησε το σπίτι τους, η οικογένεια Σουχαϊμπάρ βρήκε τμήμα του το οποίο δήλωνε ως χώρα προέλευσης τη Γαλλία. Με τη βοήθεια δύο ανεξάρτητων ειδημόνων στους οποίους αποτάθηκαν οι δικηγόροι της οικογένειας, προσδιορίστηκε πως επρόκειτο για έναν αισθητήρα Χολ, μια συσκευή που ανιχνεύει την ύπαρξη και την ένταση ενός μαγνητικού πεδίου, κατασκευασμένο από τη γαλλική εταιρεία Exxelia, που φτιάχνει μια μεγάλη γκάμα εξαρτημάτων για χρήση σε σειρά τομέων όπως η αεροναυπηγική, η αμυντική βιομηχανία, η ενέργεια και οι μεταφορές.
Τον Ιούλιο του 2016, η οικογένεια Σουχαϊμπάρ κατέθεσε μέσω νομικών της εκπροσώπων στη Γαλλία καταγγελία εναντίον της Exxelia, υποστηρίζοντας ότι η εταιρεία είναι ποινικά υπεύθυνη για συνέργεια σε έγκλημα πολέμου. Σύμφωνα με τη Χελέν Λεγκέι, διευθύντρια προγράμματος της Action by Christians for the Abolition of Torture (Δράση Χριστιανών για την Κατάργηση των Βασανιστηρίων), που υποστήριξε την οικογένεια στην καταγγελία της, αντίστοιχες συσκευές της Exxelia είχαν βρεθεί και σε τουλάχιστον άλλα τρία πυραυλικά χτυπήματα του Ισραήλ σε σπίτια στη Γάζα το καλοκαίρι του 2014.
Όπως σημείωνε η καθηγήτρια Νομικής στο πανεπιστήμιο Βάχενινγκεν της Ολλανδίας, Νάντια Μπερνάζ, «πυρήνας της καταγγελίας είναι ότι η εταιρεία πούλησε το εξάρτημα στο Ισραήλ γνωρίζοντας ότι θα αποτελούσε μέρος ενός πυραύλου και γνωρίζοντας ότι μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τη διάπραξη εγκλήματος πολέμου».
Επτά χρόνια μετά την κατάθεση της καταγγελίας και εννιά μετά την ισραηλινή επίθεση, το φετινό καλοκαίρι η οικογένεια Σουχαϊμπάρ κλήθηκε επιτέλους να καταθέσει ενώπιον του εισαγγελέα που ερευνά την υπόθεση. Μαζί τους, κατέθεσε και ο επιτόπιος ερευνητής της ανθρωπιστικής οργάνωσης Κέντρο Αλ Μεζάν για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, που βρέθηκε στο σημείο του χτυπήματος για να το καταγράψει. Είναι μέχρι στιγμής άγνωστο το εάν και πότε η καταγγελία θα προχωρήσει στο στάδιο της δίωξης. Όμως η κλήση της οικογένειας για κατάθεση θεωρείται θετικό σημάδι.
Εάν η υπόθεση προχωρήσει, θα είναι ίσως η πρώτη φορά που έστω και έμμεσα κάποιος λογοδοτεί για ένα από τα χιλιάδες εγκλήματα πολέμου του Ισραήλ κατά των Παλαιστίνιων. Μόνο στις επτά εβδομάδες πολέμου το 2014, οι παλαιστινιακές οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατέγραψαν εκατοντάδες επιθέσεις σε σπίτια αμάχων στη Γάζα, καταθέτοντάς τις ενώπιον του Ισραηλινού Γενικού Στρατιωτικού Εισαγγελέα. Όπως σημειώνει το Κέντρο Αλ Μεζάν σε δελτίο τύπου, «(ε)ννέα χρόνια μετά δεν έχουν απαγγελθεί κατηγορίες, διώξεις ή καταδίκες – συμπεριλαμβανομένης της ποινικής δίωξης που άσκησαν η Al Mezan και η Adalah για λογαριασμό της οικογένειας Shuheibar – γεγονός που ενθαρρύνει την προβλέψιμη επανάληψη σοβαρών παραβιάσεων».
Η υπόθεση της οικογένειας Σουχαϊμπάρ, όπως η γενικευμένη στοχοποίηση αμάχων από το Ισραήλ στις επιθέσεις του στη Γάζα το καλοκαίρι του 2014, έχει καταγραφεί και στο ντοκιμαντέρ «Made in France»Q
