Απόφαση – καταπέλτης ζητά ακύρωση του διαγωνισμού – Τι συμβαίνει με την εταιρεία που έχει σωρεύσει «ανεκτέλεστα» που ξεπερνούν τα 5,7 δισ. ευρώ
Οι Data Journalists φέρνουν στο φως την απόφαση της Αρχής που περιγράφει μεθοδεύσεις «νόθευσης του ανταγωνισμού» υπέρ της συγκεκριμένης επιχείρησης από τον διαδημοτικό φορέα της Κεντρικής Μακεδονίας που αναθέτει το έργο.
Πώς γίνεται ένας «ανταγωνιστικός διάλογος» να οδηγεί σε «πρωτοφανή κατάσταση στρέβλωσης του ανταγωνισμού» υπέρ της πανίσχυρης κατασκευαστικής ΤΕΡΝΑ; Την απάντηση στο ερώτημα δίνει απόφαση της Ενιαίας Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΔΗΣΥ) σε έργο διαχείρισης σκουπιδιών αξίας 250 εκατομμυρίων ευρώ, κοντά στην Θεσσαλονίκη. Η απόφαση της Αρχής είναι καταπέλτης κατά του διαδημοτικού φορέα της Κεντρικής Μακεδονίας που αναθέτει το έργο καθώς περιγράφει μεθοδεύσεις «νόθευσης του ανταγωνισμού» υπέρ της συγκεκριμένης επιχείρησης η οποία, με την γενικότερη κυριαρχία της σε κάθε μορφής αναθέσεις, έχει φτάσει να σωρεύσει ένα τεράστιο ανεκτέλεστο συμβάσεων έργου και επενδύσεων (επισήμως 5,7 δισ. ευρώ) που απειλεί ακόμη και την υλοποίησή τους.
Η απόφαση της ΕΑΔΗΣΥ την οποία αποκαλύπτουν οι Data Journalists ζητά την ακύρωση της συγκεκριμένης διαδικασίας του διαγωνισμού μέσω «ανταγωνιστικού διαλόγου» που ξεκίνησε το 2021 με φορέα υλοποίησης τον Περιφερειακό Σύνδεσμο Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ) Κεντρικής Μακεδονίας. Ο ΦΟΔΣΑ ανέλαβε την ανάθεση και υλοποίηση ενός έργου που έχει ανακοινωθεί πολλάκις από την κυβέρνηση και είναι η Μονάδα Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ) Δυτικού Τομέα Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Η μονάδα θα κατασκευαστεί έξω από την Θεσσαλονίκη, κοντά στον ΧΥΤΑ Μαυροράχης και είναι μία από τις δεκάδες εγκαταστάσεις στις οποίες η κυβέρνηση υπόσχεται να γίνεται η επεξεργασία των απορριμμάτων. Διακηρυγμένος στόχος, όπως λέει σε κάθε ευκαιρία ο αρμόδιος Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας Μανώλης Γραφάκος (σταθερός στην θέση παρά τις αλλαγές τριών υπουργών από το 2019), είναι αυτή η επεξεργασία να παράγει ανακυκλώσιμα υλικά, κομπόστ (βιοαπόβλητα) αλλά και υλικά που θα οδηγούνται σε καύση – ή όπως προτιμά να το λέει η κυβέρνηση, «ενεργειακή αξιοποίηση».
Κάπου εδώ, φαίνεται πως βρίσκεται και η ρίζα της όλης μεθόδευσης… Ποιος και πώς θα καίει το καύσιμο που παράγεται από τα σκουπίδια; Το καύσιμο αλλάζει ανάλογα με την τεχνολογία που χρησιμοποιείται. Αλλιώς γίνεται η επεξεργασία εάν θα καεί σε κάποιο τσιμεντάδικο και αλλιώς εάν προορίζεται για μονάδα παραγωγής ενέργειας. Το βασικότερο: Στην Ελλάδα υπάρχουν μόνο τσιμεντάδικα που καίνε ήδη απορριματογενή καύσιμα σε σχετικά μικρές – προς το παρόν – ποσότητες, στον Βόλο και αλλού. Κάτι άλλο επίσης σημαντικό: Έχει σημασία πόσο κοντά στην Μονάδα Επεξεργασίας Απορριμμάτων θα είναι το τσιμεντάδικο για να μην κοστίζει πολύ η μεταφορά χιλιάδων τόνων καυσίμων. Ένα ακόμη κρίσιμο ερώτημα: Ποιος θα αποφασίζει πού θα καούν τα απορριμματογενή καύσιμα; Θα είναι ο ΦΟΔΣΑ ή ο ανάδοχος του έργου;
Στον συγκεκριμένο διαγωνισμό, πάντως, αποκαλύφθηκε στην πορεία κάτι που δεν ήταν γνωστό εξ αρχής. Ο ΦΟΔΣΑ ανέθετε αυτή την ευθύνη στον ανάδοχο. Και έτσι, προέκυπταν ευνοϊκές συνθήκες για την ΤΕΡΝΑ η οποία συμπράττει με την ΤΙΤΑΝ που διαθέτει μονάδα παραγωγής τσιμέντου στην Ευκαρπία Θεσσαλονίκης, δηλαδή πολύ κοντά στην Μονάδα Επεξεργασίας Απορριμμάτων. Με βάση αυτό το «προνόμιο», όπως δέχεται η απόφαση της ΕΑΔΗΣΥ, η συγκεκριμένη σύμπραξη μπορεί να πετύχει μικρότερο κόστος, να ζητήσει μικρότερο τίμημα και να κερδίσει ως φθηνότερη την εκμετάλλευση της ΜΕΑ για 27 χρόνια.
Όλα τα παραπάνω περιγράφονται αναλυτικά στην 50σέλιδη απόφαση της ΕΑΔΗΣΥ. Υπάρχουν μάλιστα σημεία, όπου ανάμεσα στις περίπλοκες και τυπικές νομικές διατυπώσεις, τα επιχειρήματα και τις αντικρούσεις, γίνεται σαφώς και χωρίς περιστροφές λόγος για φωτογραφικές διατάξεις, ασυμβίβαστα αλλά και για «αθέμιτο» και «ανεπίτρεπτο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα» υπέρ της ΤΕΡΝΑ. Στον διαγωνισμό για το συγκεκριμένο έργο επεξεργασίας 300.000 τόνων ετησίως, συμμετέχουν εκτός της σύμπραξης ΤΕΡΝΑ-ΤΙΤΑΝ, άλλοι τέσσερις ενδιαφερόμενοι:
- ΑΚΤΩΡ-ΗΛΕΚΤΩΡ
- MOTOR OIL-ΑΒΑΞ-THALIS
- ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ-ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ
- ΙΝΤΡΑΚΑΤ
Η 50σέλιδη απόφαση της ΕΑΔΗΣΥ (pdf ΕΔΩ)
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο των Data Journalists